Açar sözlər
psixofizioloji vəziyyət
ümumiləşdirilmiş portret
ekspert sistem
Nasıl Atıf Yapılır
Xülasə
Məqalə erqatik sistemin əsas komponenti olan insan-operatorun psixofizioloji göstəricilər əsasında vəziyyətinin “ümumiləşdirilmiş portretinin” formalaşdırılmasına, bunun əsasında ekspert-məsləhət sistemi vasitəsi ilə korreksiyaedici məsləhətin verilməsinə həsr edilmişdir. Formal-konstruktiv model olan “ümumiləşdirilmiş portret” psixoloji və psixofizioloji göstərici-lərin stratlaşdırılmış təsvirinə uyğun olaraq yaradılır. Stratlara daxil olan hər bir göstərici uyğun proqram vasitəsi ilə realizə olunur. “Ümumiləşdirilmiş portretin” hər bir komponenti müxtəlif tip şkala tiplərinə (münasibət, interval, sıra, nominativ) aid edilir. Müxtəlif tip şkalaları unifikasiya etmək üçün qeyri-səlis çoxluqlar və münasibətlər nəzəriyyəsindən istifadə edilir. Ekspert-məsləhət sisteminin qərar və məsləhət funksional bloku, insan-operatorun cari vəziyyəti əsasında, qeyri-səlis biliklərə əsaslanaraq funksional etibarlılığı barədə qərar verir.
Referanslar
Гандер ДВ, Алексеенко МС, Долгов АА. Психологические аспекты профессиональной деятельности летного состава. Человеческий фактор: проблемы психологии и эргономики. 2018(1):40-6. [Gander DV, Alekseenko MS, Dolgov AA. Psychological aspects of the professional activity of the flight crew. Human factor: problems of psychology and ergonomics. 2018(1):40-6.]
Дадашев ФГ, Эстрова СТ, Аллахвердиев АР, Дадашева КГ. Интерактивная система, обеспечивающая психофункциональную надежность управления беспилотным летательным аппаратом. Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. 2021(3):7-11. [Dadashev FG, Estrova ST, Allahverdiev AR, Dadasheva KG. An interactive system that provides psychofunctional reliability of control of an unmanned aerial vehicle. International Journal of Applied and Basic Research. 2021(3):7-11.]
Дружилов С. Обобщенный (интегральный) подход к обеспечению становления профессионализма человека. Психологические исследования. 2012 Feb 22;5(21). [Druzhilov S. A generalized (integral) approach to ensuring the formation of human professionalism. Psychological research. 2012 Feb 22;5(21).]
Плотников НИ. Ресурсы воздушного транспорта. Новосибирск: НГАЭУ. 2003. 345 с. [Plotnikov NI. Air transport resources. Novosibirsk: NGAEU. 2003. 345 p.]
Солдатов СК, Засядько КИ, Богомолов АВ, Вонаршенко АП, Соломка АВ. Профессионально важные качества операторов управления воздушным движением. Авиакосмическая и экологическая медицина. 2017;51(1):30-4. [Soldatov SK, Zasiadko KI, Bogomolov AV, Vonarshenko AP, Solomka AV. Professionally important qualities of air traffic control operators. Aerospace and environmental medicine. 2017;51(1):30-4.]
Уотерман, Д. Построение экспертных систем. М.: Мир, 2013. – 441 c. [Hayes-Roth F, Waterman DA, Lenat DB. Building expert systems. Addison-Wesley Longman Publishing Co., Inc.; 1983 Jan 1. 444 p.]
Усков АА. Системы с нечеткими моделями объектов управления. Монография. – Смоленск: СФРУК, 2013. – 153 с. [Uskov AA. Systems with fuzzy models of control objects. Monograph. - Smolensk: SFRUK, 2013. - 153 p.]
Ушаков ИБ, Богомолов АВ, Кукушкин ЮА. Психофизиологические механизмы формирования и развития функциональных состояний. Российский физиологический журнал им. ИМ Сеченова. 2014;100(10):1130-7. [Ushakov IB, Bogomolov AV, Kukushkin YuA. Psychophysiological mechanisms of formation and development of functional states. Russian Physiological Journal. IM Sechenov. 2014;100(10):1130-7.]
Чернецкая ЕД, Воскресенская НВ. Человек-оператор как ответственный субъект деятельности в эргатических системах. Психолог. 2013(8):102-20. [Chernetskaya ED, Voskresenskaya NV. Human operator as a responsible subject of activity in ergatic systems. Psychologist. 2013(8):102-20.]
Filipov F. Psychophysiological bases in the activity of the operator. Psychological Research. 2020;23(2):230-244.
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif Hakkı (c) 2023 Azerbaijan Journal of Physiology